Głównie kobiety

Według raportu przygotowanego przez Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli (CODN) na podstawie danych z 2008 i 2009 roku średnia wieku polskich nauczycieli to 40,6 lat. Aż 38,8 procent (255 tysięcy) z nich mieści się w przedziale wiekowym 37-47 lat. Po 55 roku życia liczba nauczycieli gwałtownie spada. Wielu z nich przechodzi na emeryturę. Choć zdarza się, że aktywni zawodowo są nawet nauczyciele po 70.

Większość to kobiety - 80,6 proc. Prawie wszyscy (97 proc.) mają wykształcenie wyższe, nieliczni są absolwentami kolegium nauczycielskiego czy studium wychowania przedszkolnego. Tytułem doktora habilitowanego może się poszczycić 3840 nauczycieli, głównie poloniści i historycy.

Najwięcej jest nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących - blisko 80 procent. Wśród nich dominują uczący przedmiotów o dużej liczbie godzin w planach nauczania, jak kształcenie zintegrowane, język polski, wychowanie fizyczne, matematyka i język angielski. Najbardziej brakuje specjalistów od plastyki, techniki, muzyki, historii i społeczeństwa oraz wychowania do życia w rodzinie.

Ile godzin tygodniowo?

"Pracują 18 godzin tygodniowo, wychodzą ze szkoły o 14, mają dwa miesiące wakacji..." - kto z nas nie spotkał się z takimi stwierdzeniami? Określenie, ile godzin pracuje nauczyciel, nie jest jednak takie proste. Bo do pensum dochodzą zadania administracyjne, prowadzenie kół zainteresowań, konsultacje czy dyżury w świetlicy. Dodatkowo do czasu spędzanego w szkole trzeba też doliczyć czas na przygotowanie się do lekcji, sprawdzanie zeszytów czy klasówek .

W 2008 roku Instytut Filozofii i Socjologii na zlecenie międzynarodowej organizacji International Association for the Evaluation of Educational Achievement PAN zbadał czas pracy nauczycieli. Przebadano 1000 nauczycieli matematyki ze szkół podstawowych i gimnazjalnych.

"W przeciętnym tygodniu pracy nauczyciele matematyki spędzają w szkole 26 i pół godziny. Poza czasem spędzanym w szkole nauczyciele dodatkową pracuję również poza szkołą. W grupie nauczycieli gimnazjów ilość tego czasu wynosi 15 godzin" - czytamy w raporcie z badania. Czyli w sumie 41,5 godziny. Do tego dochodzą wprowadzone w ostatnich latach (raport pochodzi sprzed dwóch lat) przez MEN dwie dodatkowe godziny dydaktyczne.

Badanie objęło tylko matematyków, a możliwe, że nauczyciele innych przedmiotów pracują jeszcze dłużej. Na przykład poloniści, bo czytanie wypracowań czy przypomnienie sobie lektur zajmuje więcej czasu niż sprawdzanie klasówek z matematyki.

- Przygotowanie się do lekcji zajmowało mi zazwyczaj 1-2 godziny dziennie. Wchodziło w to sprawdzenie lub przygotowanie sprawdzianów czy kartkówek oraz zaplanowanie lekcji na następny dzień - opowiada Kamila Dutkiewicz, która uczyła angielskiego w jednej z łódzkich podstawówek. - Ale my, angliści, mamy prawdopodobnie łatwiej niż na przykład poloniści, bo w podręcznikach mamy już praktycznie rozpracowane lekcje, do tego dochodzą jeszcze płyty i inne materiały pomocnicze. Ale zdarza się, że muszę przygotować coś więcej - do każdej klasy podchodzę indywidualnie. Jednym wystarcza to, co w podręczniku, z innymi pracuję nad poszczególnymi zagadnieniami trochę dłużej i wtedy sięgam po dodatkowe materiały. A co za tym idzie - również dłużej pracuję.

Anna, nauczycielka geografii w warszawskim zespole szkół obejmującym gimnazjum i liceum ocenia, że jej tydzień pracy to około 40 godzin. Ale nie wyklucza, że z czasem, gdy nabędzie doświadczenia, ten czas będzie krótszy.